× 
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

           
welkom menu contact zoeken
HeiligenkalenderHeiligen op naamPatroonheiligenHedendaagse namenMeer...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van de hagiografieën, overleed 30 oktober 2022
Novatianen

Novatianen waren aanhangers van Novatianus.
Deze Novatianus had tijdens een zware ziekte de nooddoop gekregen; hij was niet gevormd. Desondanks had hij de priesterwijding ontvangen, hoewel daar vele Romeinse geestelijken tegen waren geweest.
Hij vond, dat de paus van zijn dagen, Fabianus († 250, 20 januari), veel te inschikkelijk en vergevingsgezind was jegens de christenen die tijdens de vervolgingen hun geloof hadden verloochend en afgevallen waren ('lapsi' = 'gevallenen'). Fabianus was geneigd hen weer in de kerk op te nemen.
Toen de stoel van Petrus na Fabianus' dood achttien maanden onbezet bleef, was hij rond het jaar 250 opgeklommen tot een man van aanzien. Dat bewijzen de twee brieven die hij uit naam van de kerkgemeenschap van Rome stuurde aan bisschop Cyprianus van Carthago († 258, 16 september).
Hij was een ontwikkeld man, had een gedegen opleiding genoten in de retorica en was onderlegd in filosofie en theologie. Bovendien was hij de eerste Romeinse theoloog die zich niet bediende van het Grieks, maar van het Latijn.
Toen Fabianus' opvolger Cornelius († 253, 16 september) de milde lijn van zijn voorganger jegens de lapsi doorzette, had hij zich tot tegenpaus laten kiezen, de eerste tegenpaus in de geschiedenis van de kerk; een drietal bisschoppen uit het zuiden van Italië en een klein aantal uit het oosten waren bereid hem te steunen. Zo stichtte hij een schismatieke kerk. Wie bij Novatianus te communie ging, moest zweren:
"Ik zal niet terugkeren naar Cornelius."
In de jaren daarna breidden de aanhangers ervan hun strenge houding ook uit tot andere zware zonden: zo bestond er volgens hen ook geen vergeving voor overspel en doodslag. Zij noemden zichzelf 'katharoi' (= 'reinen'); daar is ons woord 'ketter' van afgeleid).
Deze kerk zou tot in de 7e eeuw blijven voortbestaan.
Nog tijdens het leven van paus Cornelius werd Novatianus door een te Rome gehouden bisschoppensynode uit de kerkgemeenschap gestoten.
Over Novatianus' levenseinde is niets bekend. De kerkhistoricus Socrates († na 439) meent te weten dat hij de marteldood stierf tijdens de christenvervolgingen die er woedden in de laatste drie jaren van keizer Valerianus (253-260). Dit lijkt bevestigd te worden door een grafschrift dat archeologen in 1932 aantroffen in een donatistische catacombe: 'Novatiano beatissimo martyri Gaudentius diaconus' (= 'Van diaken Gaudentius voor de allerheiligste martelaar Novatianus').

[Alt. 1960]

© A. van den Akker s.j.