× 
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

           
welkom menu contact zoeken
HeiligenkalenderHeiligen op naamPatroonheiligenHedendaagse namenMeer...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van de hagiografieën, overleed 30 oktober 2022
† 304  Januarius van Napels en 6 anderen

Info afb.

Januarius (ook Gennaro) van Napels (ook van Beneventum), Italië; bisschop & martelaar tezamen met zijn diaken Festus en zijn voorlezer Desiderius (ook Didier); tegelijk stierven Sosimus (ook Sosius), diaken in de stad Miseno bij Napels, de diaken Proculus en twee burgerchristenen: Eutyches en Acucius; † 304.

Feest 21 april (oosterse kerk) & 19 september.

De Zuid-Italiaanse steden Benevento en Napels strijden om de eer dat zij Januarius als bisschop hadden. Tijdens de christenvervolgingen onder keizer Diocletianus (284-305) werd hij door stadhouder Timotheus opgepakt en aan folteringen blootgesteld. In het verderop gelegen Puteoli (= het huidige Pozzuoli) werd hij tenslotte bij de zwavelmijnen met het zwaard onthoofd.

In later eeuwen werd er - naar het heet: op basis van oude documenten - een passio (lijdensgeschiedenis) geschreven. Als men die van alle aanslibsels en franje ontdoet - aldus Wimmer - komt men tot een historisch redelijk betrouwbare conclusie. De ongeveer dertigjarige Sosimus werd gedwongen te offeren aan de Romeinse oppergod Jupiter. Na enkele gruwelijke folteringen werd hij in Puzzeoli gevangen gezet. Zijn christenbroeders Proculus, Eutyches en Acucius wilden hem daar komen opzoeken en werden prompt op hun beurt gearresteerd, gefolterd en eveneens in de gevangenis geworpen. Toen dat alles bisschop Januarius ter ore kwam, ging hij op weg om zijn mensen in de gevangenis op te zoeken, maar hij werd onderschept en onderging hetzelfde lot als zijn medechristenen. Daarop namen zijn diaken Festus en zijn voorlezer Desiderius zich voor om hun bisschop een bezoek te brengen. Ook zij werden opgepakt en tezamen met Januarius naar Puzzeoli afgevoerd. Daar werden ze de dag na aankomst onthoofd.

Legendevorming
Toch is het de moeite waard ook de legendes zorgvuldig te beluisteren. Wellicht wordt daar niet de historische toedracht weergegeven, maar wel hoe latere generaties zich zo’n martelgang voorstelden; en welke geloofsgeheimen daar aan het licht kwamen.
Er wordt verteld dat Januarius in gloeiende vuuroven werd gedompeld. Maar dat hem dat niet deerde; sterker nog: midden in de vlammen begon de heilige hardop Gods lof te zingen juist zoals dat het geval was bij de drie jongelingen in het Boek Daniël. De bewakers werden er zo zenuwachtig van dat ze aan de stadhouder gingen vragen hem eruit te halen. Wat inderdaad gebeurde.

Waar spreekt dit van? Niet alleen wordt hier verteld dat in de persoon van de heilige de tijden van de Bijbel herleefden. Vuur wordt vaak gezien als symbool van begeerte en brandend verlangen. Door Januarius midden in het vuur te plaatsen en te doen stand houden, wordt verteld dat hij weerstond aan al de verleidingen en verlokkingen van de omringende Romeinse cultuur….

Ook wordt er verteld dat hij in de arena moest vechten met wilde dieren, beren met name. Maar de dieren deden hem niets. Integendeel.

Wordt daar het Romeinse Rijk niet met wilde dieren vergeleken? En wordt er niet gezegd dat de heilige de brute macht ervan weerstond, ja sterker was?

Te midden van alle folteringen bidt Januarius om het welzijn van zijn beul, Timotheus. Maar als Timotheus het te bont maakt, vraagt Januarius aan God dat hij zijn beul met blindheid slaat. Of zou het beter te zijn te zeggen: zijn beul confronteert met zijn blindheid voor God? Hoe dan ook, Timotheus merkt dat alleen de God van zijn slachtoffer in staat is hem te helpen. Hij roept de hulp in van Januarius. En omdat deze geen kwaad met kwaad wil vergelden, aldus de legende, herkrijgt op zijn gebed zijn beul de gave van het gezicht. Het brengt Timotheus niet tot inkeer.

Wordt ook hier niet verteld dat in de persoon van de heilige de tijden van het evangelie herleefden?

Verering & Cultuur
Zijn relieken werden overgebracht naar het nabij gelegen Napels. In 831 kwamen ze naar Benevento, in 1154 naar het klooster Monte Vergine en in 1497 gingen ze weer terug naar de kathedraal San Gennaro (= Sint Januarius) van Napels, waar zijn gebeente en bloed worden bewaard tot op de huidige dag.
Zijn bloed wordt bewaard in een hermetisch afgesloten flesje in de San Gennarokapel. Drie keer per jaar - op de zaterdag voor de eerste zondag van mei, op 19 september en op 16 december vindt hier het bloedwonder plaats. Voor de ogen van duizenden pelgrims en nieuwsgierigen wordt de ampul met Januarius' gestolde bloed geschud, waarop de inhoud vloeibaar wordt. Er is nog altijd geen natuurlijke verklaring gevonden voor het verschijnsel. Tot op de dag van vandaag heeft de kerk nog geen toestemming gegeven de inhoud wetenschappelijk te onderzoeken; bovendien heeft ze het wonder ook nog niet officieel erkend.

Patronaten
Hij is een van de bekendste patroonheiligen van de stad Napels; ook van Benevento. Daarnaast is hij beschermheilige van goudsmeden (vanwege de gloeiende oven). Zijn voorspraak wordt ingeroepen tegen vulkaanuitbarstingen van de Vesuvius.

Afgebeeld
Hij wordt afgebeeld als bisschop (mijter, tabberd, staf) met boek; met zwaard; in vlammen.


Bronnen
[Bei.1983; Bly.1983p:182; Jms.1890:p60(wsp); Lin.1999; Rge.1989; Rgf.1991; RR2.1640»09.19; S& S.1989p:489; Wmm.2002; Dries van den Akker s.j./2014.09.19]

© A. van den Akker s.j.

VoorwoordHoe wordt men heilige?
© AuteursrechtWoordenboek
LeeswijzerGastenboek
Bronnen