× 
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

           
welkom menu contact zoeken
HeiligenkalenderHeiligen op naamPatroonheiligenHedendaagse namenMeer...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van de hagiografieën, overleed 30 oktober 2022
† 838  Frederik van Utrecht

Info afb.

Frederik (ook Fredericus) van Utrecht, Nederland; bisschop & martelaar; † 838 ?

Feest 18 juli & 8 november (met alle heilige bisschoppen van Utrecht).

Louter geschiedkundig gesproken is er over bisschop Frederik nauwelijks iets bekend. Behalve dan het feit dat hij Rixfried opvolgde als bisschop van Utrecht. Hij zou deelgenomen hebben aan een bisschoppenvergadering in Mainz, en de beroemde Hrabanus (ook wel Rhabanus) Maurus, abt van het door Bonifatius gestichte klooster Fulda en bisschop van Mainz († 856; feest 4 februari), stuurde hem een exemplaar van zijn commentaar op het Bijbelboek Jozua. Dat is alles.
Pas tweehonderd jaar na zijn dood werd er - waarschijnlijk op basis van bestaande documenten - een levensbeschrijving van hem opgesteld. Wat aan de gegevens ontbrak werd door de monnikschrijver aangevuld met feiten uit levens van andere heiligen of met vrome fantasie. Zodat we dus meer inzage krijgen in de geloofsvoorstellingen van de schrijver dan in de werkelijke gang van zaken in Frederiks leven.

Legende
Volgens zijn levensbeschrijving was Frederik van Friese adel; ja, hij zou zelfs een kleinzoon zijn van de Friese koning Radboud. Zijn ouders zagen het liefste dat hij later geestelijke zou worden. Daarom stuurden ze hem naar de kloosterschool van Utrecht op dat moment was Rixfried daar bisschop. Frederik was een serieuze leerling en vestigde de aandacht op zich door een heilige levenswijze. De bisschop had hem al eens toevertrouwd dat hij hem het liefste als zijn opvolger zag.
Toen Rixfried overleed, was juist keizer Lodewijk de Vrome in het land. Alle geestelijken wezen naar Frederik als de meest geschikte kandidaat om bisschop te worden. De keizer had veel over Frederik gehoord en stemde er van harte mee in. Dat zou rond 826 geweest zijn.
Lodewijk liet zelfs een luxueus banket aanrichten. Bij die gelegenheid was het Frederik opgevallen hoeveel vorken de vorst bij de maaltijd gebruikte. Aan tafel bracht de keizer een paar misstanden ter sprake die er bij de bewoners van het Zeeuwse eiland Walcheren heersten. Hij drong er bij de nieuwe bisschop op aan hen desnoods met geweld in te peperen dat ze niet mochten trouwen met naaste bloedverwanten. De bijbel verbood het immers. Frederik antwoordde: "Majesteit, als u een vis eet, begint u dan bij de kop of bij de staart?" Verbaasd antwoordde Lodewijk: "Bij de kop natuurlijk, daar zit immers het meeste merg." "Heel juist, zei de nieuwe bisschop, en daarom begin ik ook bij de kop, dus bij uzelf. Want u maakt u zelf schuldig aan bloedschande met vrouwe Judith. Zij is immers een bloedverwante van u!" De keizer had deze reactie niet verwacht en mompelde bedremmeld dat hij er werk van zou maken.
Frederik vertrok met een aantal priesters naar Walcheren. Met veel moeite wist hij de mensen ervan te overtuigen dat huwelijken binnen de familie tegen Gods wil indruisten, en dat de bedrijvers ervan riskeerden door God streng gestraft te worden. De situatie verbeterde. Maar niet bij de keizer. Bij hem was de toezegging om iets aan zijn huwelijk te doen, een loze belofte gebleken. Toen Frederik hem daar bij een banket op aansprak, zon vrouwe Judith op wraak. Ze huurde twee moordenaars in. Toen zij de kerk betraden, was het Frederik onmiddellijk duidelijk wat ze van plan waren. Hij stond juist op het punt om de Heilige Mis op te dragen. Hij vluchtte niet, maar stuurde zijn assistent weg. Deze verborg zich achter het altaar. Vandaar was hij er getuige van hoe er twee dolken werden gestoten in het lichaam van zijn bisschop. Frederik zakte ineen, drukte zijn wonden dicht zo goed en zo kwaad als dat ging, en bezwoer zijn moordenaars een veilig heenkomen te zoeken. Vervolgens sleepte hij zich naar het graf dat hij tevoren voor zich had laten maken. Hij strekte zich er in uit en blies zijn laatste adem uit. Wat een hemelse geur verspreidde in het kerkgebouw.

Verering & Cultuur
De kerk van het Friese stadje Sloten is aan hem gewijd. Jaarlijks wordt op de derde zondag van juli in Vlierzele (Vlaanderen) een processie gehouden ter ere van hem. In de Bretonse stad Quimper geniet hij bijzondere verering, getuige verschillende afbeeldingen van hem die er in de kathedraal te zien zijn.
Zijn voorspraak wordt ingeroepen tegen doofheid.
Hij wordt afgebeeld als bisschop (met tabberd, mijter en staf); twee zwaarden in de borst; twee moordenaars die hem slaan, waarbij de ingewanden uit een gapende wonde naar buiten komen.


Bronnen
[000»gem.wapen:Schaesberg; 000»jrb; 014»Frédéric; 122; 142jr0838; 149/3p:120; 153; 200/2:07.18; 230p:258; 237; 500; Dries van den Akker s.j./1999.02.15]

© A. van den Akker s.j.

VoorwoordHoe wordt men heilige?
© AuteursrechtWoordenboek
LeeswijzerGastenboek
Bronnen