× 
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

           
welkom menu contact zoeken
HeiligenkalenderHeiligen op naamPatroonheiligenHedendaagse namenMeer...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van de hagiografieën, overleed 30 oktober 2022
† eind 17e eeuw  Meimaand - Mariamaand

Info afb.

Meimaand Mariamaand; eind 17e eeuw.

Meimaand Mariamaand. Hoe vanzelfsprekend voor katholieken. Maar waar komt die devotie eigenlijk vandaan? Hoe is dat gebruik ontstaan? En op basis van welke bronnen?

Met enige goede wil kun je een enkele aanzet aanwijzen in de middeleeuwen, maar van volksdevotie is nog geen enkele sprake. Geleerden wijzen er graag op dat Maria de plaats moest innemen voor allerhande heidense gebruiken. De naam van de maand gaat terug op de Romeinse moedergodin Maia. Zij staat voor vruchtbaarheid, ontluikend leven, liefde. Rond de eerste van haar maand kenden de Romeinen de Floralia, feesten en spelen ter ere van de bloemengodin Flora. Er kwamen bloemenkransen aan te pas, meisjes die voor de ogen van de verlekkerde toeschouwers in het stadion een strip-tease opvoerden. Op middeleeuwse afbeeldingen wordt de maand mei geďllustreerd door boeren op het land, bloemen, vogeltjes en ridders te paard die met hun geliefde de natuur intrekken. Wellicht komen daar gebruiken als het dansen rond de meiboom vandaan, en het kiezen van een meikoningin?

Dit soort praktijken zijn heel lang blijven bestaan. Tot verdriet van de kerkelijke overheden. In 1579 probeert Carolus Borromeus, in zijn bisschopsstad Milaan de aandacht van de bevolking af te leiden van dergelijke excessen, en ze om te buigen in gebedsstonden voor het Mariabeeld in de kathedraal. Dat sloeg aan. In die jaren heerste juist de pest in Noord-Italië. Zou dat ertoe hebben bijgedragen dat de Mariadevotie een succes werd? In diezelfde tijd organiseerde in Rome Filippus Neri voor de jeugd elke dag van de maand mei een Maria-gebedsuur.

Dat gebruik zal met name door de Italiaanse jezuďeten van de 18e eeuw worden overgenomen en verspreid. Tijdens hun volksmissies in de maand mei houden ze elke dag Mariameditaties. De inspiratie was mede ingegeven door bloei en succes van de zogeheten Maria-Congregaties, broederschappen die een bijzondere trouw beloofden aan de heilige Maagd, en dat bezegelden met een riddereed of gelofte. De meditatiestof ontleenden zij aan Ignatius’ Geestelijke Oefeningen en borduurden daar op voort. Ignatius geeft aan hoe de bidder kan verwijlen bij mysteries uit het leven van Jezus. Hij doet het voor, als hij stilstaat bij Jezus’ geboorte in de grot: ‘Onze-Lieve-Vrouw zien en Jozef [-] en ook het pasgeboren kind Jezus. Ik maak me tot knechtje, onbeduidend en onwaardig, en ik kijk ze aan, aanschouw ze en dien ze waar het nodig is, alsof ik erbij was, met alle achting en eerbied waartoe ik in staat ben. Daarna tot mezelf inkeren om er enig voordeel uit te trekken.’  ‘Aan het einde houdt men een gesprek. [met]  de drie goddelijke personen, met Jezus of met zijn Moeder, Onze-Lieve-Vrouw.’

Deze dagelijkse meimaandmeditaties werden door de jezuďeten uitgegeven in devotieboekjes.

Zo verscheen in 1725 het boekje van pater Dionisi ‘Meimaand Mariamaand’. Het bevat adviezen voor het versieren van een Maria-altaar of een Maria-beeld; het beveelt aan  dagelijks de rozenkrans te bidden of de litanie van Maria, en elke dag te beginnen met een goed voornemen. Het beleefde talloze herdrukken. Dergelijke boekjes vonden hun weg in heel Europa, en de missiegebieden: Zuid-Amerika en Zuid-Oost-Azië.  In 1815 en 1822 bevorderde paus Pius VII († 1823) deze vorm van volksdevotie door er meerdere aflaten aan te verbinden.

Welbeschouwd is de meimaand als Mariamaand dus een recente ontwikkeling in de geschiedenis van het vroomheidsleven. Mooie illustratie van het katholieke geloofsinzicht dat niet alleen de Heilige Schrift, maar ook de traditie vindplaats is van Gods openbaring.


© A. van den Akker s.j.

VoorwoordHoe wordt men heilige?
© AuteursrechtWoordenboek
LeeswijzerGastenboek
Bronnen